Askeri bir terim olarak hayatımıza giren strateji kelimesi günümüzde iş dünyası için daha çok kullanılır hale geldi. Hatta akademik bir disiplin olarak literatürde önemli bir yer edindi. Düşmanı yenmek ve alt etmek için uygulanan çalışmalar ve izlenen yolların bütünü olarak basitçe tanımlanan strateji iş dünyasında sürdürülebilir bir rekabet avantajı elde etmek amacıyla uzun vadeli plan, politika ve eylemlerin bütünüolarak tanımlanabilir. Bu açıdan bakıldığında birkaç anahtar kelime ön plana çıkmaktadır. Rekabet üstünlüğü, uzun vadelilik ve özellikle de eylemlere vurgu yapması önemlidir. Bir firmanın doğuşundan itibaren stratejik bir yön tutması gelecekteki başarı ve başarısızlığında büyük rol oynamaktadır. Bugün farklı sektörlerde kendi planlarına ve piyasa koşullarına göre her bir şeyi doğru yaptığını sanarak başarısız olan birçok firma vardır. Nokia'nın CEO'su Stephen Elop “Yanlış hiçbir şey yapmadık ancak her nasılsa kaybettik." sözüyle tarihe geçmiştir.
Gelecekle ile ilgili hayal kurma ve planlama ile çokça karıştırılan stratejiyi belki de en iyi tanımlayacak olan kelime hamle olsa gerek. Çünkü strateji esasen planlarla, hayallerle ilgili değil doğrudan eylemlerle ilgilidir. Strateji Guru'su Michael E. Porter'ın Harvard Business Review'da yayınlanan meşhur makalesinde açık bir şekilde "Strateji eylemlerle ilgilidir." demiştir. Vizyon, misyon, hedefler, planlar, politikalar vs. elbette çok önemlidir ancak eylem yani hamle olmadan strateji sadece bir hayaldir. Yukarıda bahsettiğimiz Nokia örneğinde de yanlış bir şey yapmaktan kaçınarak doğruları yapmamak, rekabetten kaçınmak ve reaktif bir şekilde pazarda pasifize olmak gibi eylemsizlik sorununun Nokia’nın başarısızlığına yol açtığını görüyoruz.
"Rakiplere karşı avantaj elde etmek için yapılan faaliyetler bütünü" olarak basitçe tanımlanabilen bu terimin derinliği tanımından fazlasıdır. Çünkü stratejinin düşünce aşamasından eylem aşamasına ve daha sonra sonuç elde etme aşamasına kadar geçen süreci bir yönüyle rasyonel ve analitiktir ama çoğunlukla sezgiseldir. Durum analizi, rakip analizi, SWOT analizi, PEST analizi vb. birçok analiz gerçekleştirildikten sonra karar ve hamle aşaması neredeyse tamamen sezgisel bir süreçtir.. Bu sezgisellik ise metafizik özelliklere sahip bir unsur değildir. Sonuçta bu sezgisel süreci etkileyen bilgiye ve tecrübeye dayalı içsel unsurlar söz konusudur. Rakamlar, pazar analizleri, gelir-gider dengesi, kaynaklar, kişisel tecrübeler bir harman şeklinde değerlendirilir ve bilgi ve tecrübenin süzgecinden çeşitli eylem kararları çıkar. Hamle dediğimiz şey burada eldeki rasyonel verilerden yola çıkarak geleceğe yönelik risk alıcı bir cesaret, öngörü ve güçlü bir irade gerektirir. Bu hamlenin gerçekleştirilebilmesinin yegane koşulu da LİDER'dir.
Daha da basite indirgersek; Strateji bileşenleri olarak VİZYON+BİLGİ+LİDER+HAMLE dörtlüsünden bahsedebiliriz. Bunlardan vazgeçilmez olan en önemli unsur Liderliktir. Vizyon ortaya koyacak, bilgiyi sentezleyip hamleyi gerçekleştirecek olan LİDER'dir. O halde STRATEJİ=LİDER'dir diyebiliriz. Lidersiz stratejik amaçlara ve hedeflere ulaşılması mümkün değildir. Kurumların amaç ve hedeflerine ilerlerken izledikleri yol hiç de kolay bir yol değildir. Rakipler, rakiplerin hamleleri, piyasa koşulları, trendler, müşteriler, kamusal regülasyonlar, küresel sorunlar gibi kurum dışı unsurların yanında zorlu yol haritasını belirlerken iç kurumsal yapıyı oluşturan kaynaklar, personel yapısı, kapasite ve kabiliyetler, kurumsal yetenekler de stratejinin uygulama aşamasında Lider'in hassas bir terazide tartarak ortaya koyduğu hususlardan sadece bazılarıdır.
Stratejiyi bir hamle ve uygulama alanı olarak görürsek aşağıdaki sonuca varırız.
Oyunun kuralı: LİDER'i olan kazanır.
Şirketinizin kuruluş aşamasından ölçeklenip büyüme ve uluslararası pazarlara açılma sürecinde doğru stratejiler ve mekanizmalarla harekete geçmeniz için Synergia olarak bütün hizmet ağımız ve danışmanlık desteklerimizle siz değerli girişimcilerimizin ve üyelerimizin yanındayız.
